Meşruti̇yet’ten Cumhuri̇yet’e Kürt Aydınları

Türkiye’de Kürtler ve Kürt milliyetçiliğinin doğuşu hakkında yapılan çalışmaların çoğu ideolojiktir. Kürt araştırmaları, Türkler açısından “hain” ve Kürtler açısından “kahraman” ekseninde devam ediyor. Oysa daha sağduyulu, eskilerin deyimi ile aklıselim araştırmalara ihtiyaç duyulduğu açıktır. Uzun süredir Kürt tarihi ve toplumu hakkında araştırmalar yapan Bekir Biçer Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Kürt Aydınları kitabında farklı bir yaklaşım ortaya koyuyor. Kürt aydınlarının kimler olduğu, hangi siyasi düşünceleri savundukları, 20 yüzyılın başlarında Kürt milliyetçiliğinin nasıl doğduğu, Osmanlı Devleti dağılırken aydınların hangi düşünceleri gündeme getirdikleri gibi sorulara odaklanıyor. Kürt aydınlanmasıyla başlayan çalışma aydınlar üzerinden tarihe yeniden bakmayı, bakmakla kalmayıp Kürtlerin entelektüel ve siyasi tarihlerini, çeşitliliğe halel getirmeyen bir bütünlük üzerinden okumayı isteyenler için değerli bir başlangıç. Bedirhan hanedanı, Nehriler, Babanzade ve Cemil Paşazade ailelerinin yanı sıra Molla Mahmut Bazidi, Hacı Kadir Kuyi, Abdurrahman Rahmi, Süleymaniyeli Tevfik, Halil Hayali, Memduh Selim Bey, Abdullah Cevdet, Mehmet Şükrü Sekban, Mevlanzade Rıfat gibi aydınların mücadelesini belirgin kılıyor. Ayrıca bunların öğrencisi olan Cumhuriyet döneminde aydın olarak ortaya çıkan Müküslü Hamza, Baytar Nuri, Mehmet Mihri Hilav, Seyit Şefik Arvasi gibi isimleri tanıtıyor. Türkler ve Kürtler arasındaki sorunların çözümüne yardımcı olmayı ve iki toplumun demokratik zeminde birlikte yaşamalarına katkı sağlamayı hedefleyen Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Kürt Aydınları, hemen her şeyin yeniden inşa edilmeye çalışıldığı bir döneme dair zengin ve derinlikli bir analiz sunuyor.